Hornstrandir íslenskari en allt sem íslenskt er

Hornstrandir íslenskari en allt sem íslenskt er

„Það er einhver friður yfir Hornströndum sem gefur þeim einstakan sjarma. Maður fær góðan tíma til að hugsa og kjarna sig, maður fær frið frá áreiti daglegs amsturs og hvílist svo vel í þessu hreina lofti.“

Þetta segir Jóna Jónsdóttir um Hornstrandir en þangað fór hún nýlega með Ferðafélagi Íslands eins og svo margir hafa gert í gegnum tíðina. FÍ hefur lagt kapp á að bjóða fólki fjölbreyttar göngur í friðlandið undir öruggri leiðsögn reyndra fararstjóra og á því er engin breyting núna í sumar. Hornstrandir eru enda sígildar og í ár býður Ferðafélagið upp á sjö ólíkar ferðir á í friðlandið sem flestar eru óðum að fyllast.

Ein af þeim fjölbreyttu ferðum sem FÍ hefur boðið á Hornstrandir undanfarin ár hefur verið kölluð snerpurferð þar sem fólk hefur getað upplifað magnaða fegurð Hornstranda og undur friðlandsins án þess að bera allt á bakinu. Göngufólk hefur sofið í vel kynntum húsum og notið vellystinga í mat án þess að elda sjálft og jafnvel sloppið alveg við að búa um rúmin sín.

Þessar ferðir hafa notið mikilla vinsælda og verið eins konar opinberun fyrir fólk sem hefur farið léttari leiðina við að kynnast Hornströndum en í framhaldinu lagt jafnvel meira á sig við að kanna þessi einstöku víðerni.

„Ég hafði aldrei komið á Hornstrandir en langaði mikið,“ segir Jóna um ástæður þess að hún valdi friðlandið frekar en aðrar ferðir í boði FÍ.

„Það voru margir sem mæltu með þessu svæði og ég hafði séð heillandi myndir frá vinum úr gönguferðum þar. Ferðin í Sæból og á Hesteyri virtist henta vel sem kynningarferð á svæðið. Ferðin var passlega löng og krefjandi.“

Jóna segir að þrátt fyrir ítarlegar lýsingar fólks með reynslu af svæðinu, og fjölda ljósmynda sem hún hafi skoðað í aðdragandanum, þá hafi Hornstrandir eftir sem áður komið á óvart.

„Svæðið sem gengið var um var íslenskara en allt sem íslenskt er, fuglasöngur, refurinn, hreina loftið, lyngið og gróðurinn.“

Hornstrandir límið sem þétti hópinn

Jóna fór í snerpuferðina með hópi átta kvenna frá Akureyri sem þekktust mismikið. Fyrsta ferð þeirra saman var í kvennagöngu með FÍ um Laugaveginn sem heppnaðist einstaklega vel. Í hópnum eru kennarar, bókasafnsfræðingur, leiðsögumaður og meira að segja organisti en Jóna sjálf er mannauðsstjóri.

„Eftir gönguna um Laugaveginn vorum við ákveðnar í að ganga áfram saman og skipuleggja a.m.k. eina góða göngu á ári sem við höfum gert. Sumarið eftir Laugaveginn var farið í ferðina á Hornstrandir og þar myndi ég segja að endanlegt lím hafi komið í hópinn. Ekkert utanaðkomandi áreiti, bara góð leiðsögn um fallegt svæði, vinátta, hlátur, matur, hvíld og samvera. Maður þarf ekkert annað til að vera hamingjusamur.“

„Það kom mér líka á óvart hvað var góður aðbúnaður fyrir göngufólk á Hesteyri. Það var ekkert netsamband og lítið símasamband sem var skrítið til að byrja með en vandist ótrúlega vel.“

 

Horfið mannlíf og undur ósnortinnar náttúru

Í snerpuferðinni er gist í tvær nætur í Læknishúsinu heimsfræga á Hesteyri sem margir kannast við sem leiksvið skáldsögunnar Ég man þig eftir Yrsu Sigurðardóttur. Hesteyri var áður miðstöð mannlífs og þess skarkala sem fylgir uppgangi sem tengjast veiðum og vinnslu. Nú ríkir þar þögnin og þau hljóð ein sem náttúran leggur til. Áberandi er gaggið í tófunni og úið í æðarfuglinum. Hrossagaukar hneggja í loftinu.

Þarna eru um tíu hús sem flest hafa verið gerð upp og færð í upprunalega mynd á meðan hvalstöðin norska leggst smám saman út af sökum hárrar elli. Hún var reist í kringum aldamótin 1900 og hefur gegnt ýmsum hlutverkum í gegnum tíðina. Hún var lýsisbræðsla og síldarsöltunarstöð og lék líka eitt af aðalhlutverkunum í kvikmyndinni Ég man þig. Flest sumur er hún samt heimavöllur heimskautarefsins sem á þar greni. Í fjörunni við hvalstöðina eru selir sem horfa kankvísir upp í landið og undrast að maðurinn hafi selsaugu.

„Mér fannst ég eiginlega fara aftur í tímann, það er eins og tíminn hafi staðið í stað þarna. Að sjá ósnortna náttúru en samt minjar um mannlífið sem þarna var á árum áður er alveg magnað,“ segir Jóna. „Saga mannlífs á þessu svæði er afskaplega heillandi og að sama skapi gaman að sjá hvernig hægt var að hafa blómlegt atvinnulíf án þess að skaða náttúruna til lengri tíma litið. Þetta er virkilega heillandi svæði og mig dreymir um að fara aftur til að sjá stærri hluta þess.“

 

Fróður leiðsögumaður um framandi mannlíf

Jóna Jóns ólst upp á Þingeyri í Dýrafirði og á ættir að rekja í Keldudal þar sem byggð er löngu horfin. Hún hefur því einstakar taugar til Vestfjarða og Hornstranda. Henni finnst brýnt að fá leiðsögn um svæðið til að tryggja öryggi auk þess sem þekking fararstjórans og óteljandi sögur af fólki gefi ferðinni mikið gildi.

„Það kom mér á óvart hvað leiðsögumaðurinn okkar var fróður um mannlíf fyrri ára á svæðinu. Mér finnst það skipta öllu máli að við höfum svona friðlönd til að heimsækja. Geta farið úr amstri dagsins og hugsað um eitthvað allt annað en venjulega. Finna kraftinn en um leið friðinn í óspilltri náttúru og dýralífi.“

Jóna segist mæla með Hornströndum fyrir alla enda hafi ferðin með FÍ staðist allar sínar væntingar og meira til. „Í þessari ferð var bara allt upp á tíu komma fimm, meira að segja veðrið,“ segir Jóna og brosir.